Hoe nu verder na #metoo? (column LINDA. 165)

Hoe vaak hebben we dit geluid gehoord sinds oktober 2017, de maand waarin #metoo nieuw leven werd ingeblazen? In ieder geval vaker dan verontwaardiging over hetgeen #metoo aan de kaak stelde, namelijk dat een meerderheid van de vrouwen te maken krijgt met seksueel geweld en seksuele intimidatie. Dat deze cijfers niet afgenomen, maar toegenomen zijn. En nee, #metoo gaat niet over een hand op de knie, een knipoog of een flirterig whatsappje. Het gaat over seksueel overschrijdend gedrag. Over dwang en dreiging. Vaak begint dat met een hand op de knie. Een hand die zegt: jij bent van mij, ik eigen me jou toe. En we weten dondersgoed wanneer deze hand op de knie geen onhandige toenaderingspoging is, maar een uiting van toe-eigening. Als je de hand met angstig kloppend hart niet durft weg te duwen, dan weet je precies waarmee je te maken hebt. Moeten we dan de eigenaar van die hand direct aangeven en met eieren bekogelen op het dorpsplein? Nee, natuurlijk niet. Zover is het niet en gaat het ook nooit komen. Voorlopig kennen we in Nederland slechts enkele #metoo-schandalen, waarvan de bekendste niet gaan over vrouwen, niet over handen op de knie en zeker niet over flirten.

Ik vind flirten een van de leukste bezigheden die er bestaan, naast eten, schrijven, vakantie, slapen en seks. Het is een heerlijk spel dat je naar hartenlust de hele dag kunt spelen, tijdens de ochtendwandeling met de hond, de lunch in een Amsterdams cafeetje, in de supermarkt, op bruiloften, in vliegtuigen, ja ook op het werk. Een vluchtige blik, klein glimlachje, even een hairflip, de borsten vooruit, het is een onschuldige manier om aan te tonen dat je iemand aantrekkelijk vindt en een genot om dan te constateren dat dit wederzijds is. Betekent het dat je direct even lekker gepakt wil worden in de kopieerkamer? Nee, natuurlijk niet. Flirten is geheel vrijblijvend, soms misschien wel bedoeld om iemand te overreden, maar het mooie is, dat als de ander niet geïnteresseerd is, hij/zij de signalen niet eens oppikt. Roepen dat we straks niet eens meer mogen flirten slaat dus helemaal nergens op.
 

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Foto: LINDA.165, Carli Hermès

Het meest verbazingwekkende van de hele #metoo-discussie was wel dat vooral vrouwen fel van leer trokken. Nog geen week na de ontmaskering van Weinstein zat Jessica Durlacher al bij DWDD om te verklaren dat ze zo moe werd van het slachtofferschap van de vrouwen. Daarna kreeg Danielle Hooghiemstra de kans om uitgebreid te ventileren dat ze de hele beweging humorloos, eendimensionaal puritisme vond, zei Katja Schuurman dat haar zoiets nooit zou overkomen en schreef Catherine Deneuve een brief waarin ze beweerde dat we mannen het recht op lastigvallen niet mogen afnemen. Zo stierf #metoo een zachte dood in vrouwelijke armen. Onze eigen zusters smoorden haar zoals wij vrouwen al onze eigen thema’s laten verzanden in onderling gekrakeel, in plaats van met zijn allen een vuist te maken. De mannen ondertussen, lachen zich dood. Waarom zijn wij vrouwen medeplichtig aan onze eigen onderdrukking? De echte vijand is onze eigen vrouwenhaat. Met als gevolg dat we keer op keer dezelfde strijd leveren en verliezen. Als de een het lef toont Trump aan te klagen voor seksuele intimidatie, gaat de ander de straat op met een T-shirt waarop staat: You can grab me by the pussy.

Wij vrouwen veroordelen elkaar al eeuwen. Wij zijn het die de ander een slet noemen, of lelijk, te dik, te oud. Het was een vrouw die tegen me zei, toen ik verzocht om een dag thuis te werken omdat ik net mijn tweede baby had gekregen: ‘Jij wil alles. Kinderen, een man, een baan, een huis met een tuin. En je kunt niet alles hebben.’ Ik nam per direct ontslag. En kreeg uiteindelijk alles. Maar waarom vertellen wij andere vrouwen dat ze niet alles kunnen hebben? Zeggen we dit ook tegen onze dochters? Nee, lieve Sterre, Linde of Jolie, later moet je kiezen: tussen een gezin of een carrière. Tussen borstvoeding of de fles. Tussen thuis bevallen of in het ziekenhuis. Tussen je kinderen wel of niet vaccineren. Tussen een slet of een puriteinse trut zijn. Bij iedere keuze die je maakt, kies je een kamp, elk met eigen dogma’s, regels en taboes. Maar nooit, lieve Sterre, Linde, Jolie zul je alles hebben.’

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Foto: LINDA.165, Carli Hermès

Jessica Durlacher heeft naar eigen zeggen honderden metoo-situaties meegemaakt, maar zeikt er niet over. Leermomenten, noemt ze het. Katja Schuurman is gewoon zo tof en stoer dat mannen het niet aandurven haar te intimideren of aan te randen. Ofwel, al die andere 100.000 vrouwen per jaar, 1 op de 3, grotendeels in de leeftijdscategorie tussen de 14 en 24, die zijn gewoon niet zo stoer, of ze zeiken. Natuurlijk roepen beiden om het hardst dat verkrachting natuurlijk heel heel heel erg is, maar daarmee bedoelen ze: de verkrachting door een wildvreemde, die vanachter een boom een argeloze fietster bespringt met een mes. Maar wat moeten we met de uit de hand gelopen tinderdate, met de dronken en stonede studente, de ex-vriend die zich niet meer kon beheersen? Het is niet gek dat deze slachtoffers niet of pas jaren later praten. Wij vrezen het oordeel. Niet van de man. Nee, van onze eigen zusters, de twijfel in hun ogen, de vragen die ze stellen. Zoals Wilma de Rek bij DWDD: ‘Is er wel bewijs, als ze met hun dingetjes komen? Waarom trokken ze niet eerder hun mond open?’
Daniela Hooghiemstra: ‘Als fysiek zwakkere partij vergt dat van vrouwen oplettendheid, verstand en een zekere stevigheid. Anno 2017 lijkt me dat niet te veel gevraagd.’ Eerder nog dan onze mannen doen wij aan victim blaming.

Ik weet niet of deze vrouwen dochters hebben. Zo ja, dan zullen zij zwijgen, als die ooit een ervaring met seksueel geweld of seksuele intimidatie opdoen. Zelfs mijn dochter zweeg, hoe open ik ook was over wat mij is overkomen. En ik kan jullie vertellen hoe hartverscheurend het is erachter te komen hoe eenzaam en diep beschaamd je kind geweest is. Míjn moeder kan dat ook vertellen. De reden waarom ik er ‘humorloos, eendimensionaal en puriteins’ over blijf doordrammen ligt hierin besloten. Ik wil de cyclus doorbreken. Ik wil dat het stopt bij mijn dochter. Dat mijn kleindochter vrij en blij door de stad kan dartelen, dronken of stoned, in minirok op de fiets door het park, dat ze seks kan hebben met iedereen die ze aantrekkelijk vindt, verliefd kan zijn zonder enige schaamte of schuld en dat niemand haar ongevraagd tijdens een concert in haar billen knijpt. En ik wil dat niet alleen voor haar, maar voor al onze kleindochters van alle kleuren.

Daarvoor is naast een gedragsverandering van mannen, ook nodig dat wij vrouwen onze gelederen zullen moeten sluiten in de sisterhood, zoals mannen dat al eeuwen in hun brotherhood doen. Een van de pijlers onder onze verdeeldheid is het siding with the winning team. We zijn ons er niet van bewust, en sommigen van jullie gaan nu gillen van verontwaardiging, maar wij weten niet beter dan dat de man de macht heeft. Ons hele systeem is daarop gebaseerd. En wij hebben geleerd dat macht geil is, en afstraalt op degenen het dichtst bij hem. Het zit zo diep dat we zelfs denken dat het in ons DNA zit. Dan gaan we dingen roepen over vroeger, dat mannen jagen en vrouwen verzorgen en dat het nu eenmaal zo is. Dat we in de prehistorie niet ouder werden dan dertig, overal haar hadden en bloederige ossenharten aten met onze handen, hebben we ook weten aan te passen, dus waarom kunnen we dat niet met de macht?

Omdat het eng is. Het is eng om uit de kring te stappen en op te staan tegen dat wat al die die anderen zo geil en onweerstaanbaar vinden, de kring die baadt in het licht van de macht. De gevolgen van het verlaten van de kring kunnen enorm zijn. Niemand durft dat alleen, want uitsluiting betekent doorgaans de dood. Waarom durven vrouwen nu pas te zeggen wat hen is overkomen? Omdat ze dankzij #metoo niet alleen zijn. Ik kreeg brieven van bejaarde vrouwen die een leven lang zwegen over wat hen was overkomen. Een leven lang schaamte en angst voor uitsluiting. Stel je dat gewoon eens voor, hoe verdrietig dat is. Verdrietiger misschien wel dan die verkrachting. ‘Niet de gewelddaad doofde me uit, maar het geheim daarna,’ schreef een vrouw van zesenzeventig.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Foto: LINDA.165, Carli Hermès

We vrezen sociale uitsluiting meer dan seksueel geweld. Als je als vrouw door de mannen als one of the guys geaccepteerd wordt is dat een enorme beloning. Je mag een beetje bij de macht horen. Andersom werkt dat niet. Een man die one of the girls is, kent geen enkel aanzien. De enige manier om als vrouw als one of the guys geaccepteerd te worden, is door andere vrouwen te verraden. Door een andere vrouw  zeikwijf te noemen, geef je te kennen dat jij niet zo moeilijk bent. Door slachtoffers van seksuele intimidatie humorloze puriteinen te noemen, maak je duidelijk dat jij wel voor een geintje en intimidatie te porren bent, of je geeft aan zo sterk en subliem te zijn, dat het jou gewoonweg niet overkomt. Bovendien, jij doet niet zo moeilijk over een hand op je reet. Nee toch? Nou dan. ‘Haha, kijk maar uit hoor, of ik doe een hashtag MeTootje.’

Wij groeien op in een cultuur waar onze eigenwaarde grotendeels bepaald wordt door onze begeerlijkheid voor mannen, waardoor we in constante competitie zijn met elkaar, in plaats van elkaar te steunen en aan te moedigen. Zodoende kan het systeem waarin mannen de macht hebben, rustig blijven bestaan. Zelfs de hedendaagse feministen ruzieën meer met elkaar dan over het systeem, ondanks dat wij vrouwen die gelijkwaardigheid nastreven, eigenlijk allemaal hetzelfde wensen voor onszelf en de generaties na ons: namelijk dezelfde kansen en vrijheden die mannen hebben.

De vraag waar deze LINDA. om draait, hoe nu verder na #metoo, is een belangrijke en kan niet afgedaan worden met dooddoeners als ‘Heksenjacht’, ‘Terug naar de jaren 50’, ‘Je mag ook helemaal niks meer’ of ‘Hoe moet het nu met flirten?’. #metoo gaat niet over seks. Seks is heerlijk als twee mensen het willen. #metoo is niet anti-man, niet puriteins, niet bedoeld om iedere man die ooit een hand op onze knie heeft gelegd aan zijn ballen op te hangen. We zijn niet boos omdat mannen flirten, onze telefoonnummers vragen, een onenightstand met ons willen of zeggen dat we er goed uitzien. Blijf dat vooral doen.
#metoo gaat over seksueel geweld, seksuele intimidatie en het zwijgen daarover uit schaamte, schuldgevoel en angst. En hoe nu verder? Dat is eigenlijk niet aan ons, hoewel we er alles aan gedaan hebben dit bij onszelf te zoeken. Het is aan onze mannen en zonen. Leer hen dat recht op seks niet bestaat, dat het een geschenk is dat je elkaar geeft met wederzijdse toestemming. Dat de vrouw die nee zegt ook nee bedoelt. Ach, dit is allemaal helemaal niet nieuw. We weten het allang. Laten we dan nu eindelijk eens daad bij het woord voegen. Opdat onze dochters zonder schuld en schaamte kunnen leven, en van seks kunnen genieten zonder vrees. 

Deze column verscheen eerder in het meinummer van de LINDA. 
Foto's: Covershoot van de  LINDA. met fotograaf Carli Hermes, styling van Wolf Produkties, visagie door Severine van Donkelaar, Cynthia Schippers en Pernell Kusmus, beeld door Karen Schoolland.