Knuffel-Ieren
Vandaag hoorde ik in de trein twee jongens praten over het EK. Ze bespraken de hoogtepunten tot nu toe. Het ging niet over doelpunten of spectaculaire acties. Ze hadden het over de liedjes van de Ieren. Daarbij werd voor het gemak maar even geen onderscheid gemaakt tussen Ierland en Noord- Ierland. Want wees eerlijk: wie ziet het verschil?
De Noord-Ieren zingen vooral hun held toe: Will Grigg, die nog niet speelde op dit toernooi, maar wel een heldenstatus geniet waar menig voetballer jaloers op is. De overige Ieren zingen eigenlijk iedereen toe: de Franse politie, baby’s in de metro, journalisten, Zweedse fans (‘Go home, to your sexy wives!’), de Belgen en natuurlijk hun eigen ploeg. De beelden vonden hun weg naar sociale en andere media en iedereen zingt mee. Terloops kregen ze nog wat veren in hun reet als de vreedzame tegenhangers van de rellende Engelsen en Russen. De Ieren zijn de goedmoedige clowns op dit kinderfeestje.
Dat de prestaties van met name de Ierse Republiek wat achterblijven mag de pret niet drukken. Een hopeloos naïef spelende ploeg werd afgedroogd door dodelijk effectieve Rode Duivels die elkaar deze keer wel wisten te vinden. Het kon de stemming niet bederven; voetbal is bijzaak voor de Ieren.
Als kind begreep ik niet veel van de situatie in Ierland. (Nu nog steeds niet trouwens, maar ik snap nu in elk geval iets meer van mijn onbegrip.) Waarom heet Noord-Ierland bijvoorbeeld Noord- Ierland en Ierland geen Zuid-Ierland? De verhouding tussen de twee landen is complex en onvergelijkbaar met bijvoorbeeld die tussen de ruziënde broertjes Zuid- Korea en Noord-Korea of Zuid- en Noord-Vietnam. Sport legt de moeizame verhoudingen op pijnlijke wijze bloot. Noord- Ierland hoort bij het Verenigd Koninkrijk en doet dus mee aan de Commonwealth Games. Het is een zelfstandige voetbalnatie, maar met rugby doen de Noord-Ieren mee met Ierland en om dat te onderstrepen wordt er een ander volkslied gespeeld dan bij voetbalwedstrijden. Bij de Olympische Spelen moeten de Noord-Ieren kleur bekennen: de atleten mogen kiezen of ze liever uitkomen voor Groot-Brittannië of voor Ierland.
Dus bij elk sportevenement zijn er mensen ontevreden. Omdat Noord-Ierland niet mee zou moeten doen als apart land, maar bij de Ierse ploeg gevoegd zou moeten worden. Of bij Groot Brittannië. Of juist niet. Of omdat het land door de officiële instanties Ulster zou moeten worden genoemd. Of in een andere kleur zou moeten spelen dan het Ierse groen. Of omdat er een ander volkslied zou moeten klinken. Voor weer anderen doet het er niet toe, omdat ze niet geïnteresseerd zijn in ‘Britse’ sporten. De Ieren hebben immers hun eigen sporten: Gaelic football en hurling.
Afgezet tegen de Ierse kwestie is de Belgische talenstrijd eigenlijk maar kinderspel. Toch lijken de Belgen op dit EK meer verdeeld dan de Ieren en de Noord-Ieren. Meer verdeeld zelfs dan de Noord-Ieren onderling. Het toernooi moest de gespleten natie verenigen en Wilmots (half Waals, half Vlaams en niet twee-, maar zelfs drietalig, net als het Belgische volkslied) moest de verpersoonlijking worden van die eenheid. Zover is het echter nog lang niet. Het is kennelijk eenvoudiger om tegenstellingen te overbruggen als je niet in hetzelfde team speelt dan wanneer je tot elkaar veroordeeld bent in een krampachtige eenheid. Mogelijk spelen ook de hooggespannen verwachtingen mee. Verwachtingen hebben de Ieren niet en de Noord-Ieren al helemaal niet. Zij vieren hun feestje en als ze onverwacht de volgende ronde halen is dat alleen maar een extraatje. Een rondje van de zaak.
En intussen probeert Wilmots de eenheid te bewaren, scharen de Walen zich achter hem en branden de Vlamingen hem af, moet hij dagelijks kiezen in welke taal hij zijn groep toespreekt en zich elke wedstrijd weer afvragen in welke taal hij het volkslied mee zal zingen. ‘O land, in eendracht niet te breken,’ zingt hij tegen beter weten in. De rest van het stadion kent de tekst niet.
De Ieren hebben meerdere volksliederen. God Save The Queen is voor de Noord-Ieren, Amhrán na bhFiann voor de Ierse Republiek en Ireland’s Call voor de twee samen. Maar niemand lijkt zich daar nu druk over te maken. De Ieren verzinnen elke dag een nieuw volkslied. De Noord-Ieren hebben Will Grigg’s On Fire tot nationale hymne verheven. En de rest van Europa zingt uit volle borst mee. Hopelijk gaan ze nog niet naar huis. Nog lange niet.
